Arubaanse indianenstam: ‘Wij hebben niets met de slavernij’

19 enero 2023 | Sharina Henríquez

Helena Croes van de Arubaanse Caquetio-indianen es muy inteligente: “Wij hebben niets te maken met de slavernij. Die link hebben anderen puesto, niet wij. Incluso podemos buscar buenas excusas.

Croes (67) es jurista, jurista/vertalista, docente español y cacique, het opperhoofd de Aruban Warriors, afstammelingen van native indianen op het eiland.

“Wij, de Caquetio, zijn de natives. Dat hebben ook de kolonisten erkents toen ze op Aruba kwamen, zo attrein uit de archieven. Nosotros zijn noit slaven geweest. Dat mocht toen niet.

Oorspronkelijk komen de indianen van het Venezolaanse vasteland, aan de overkant. In het noordelijk deel van dat land, woonden de Caquetio-indianen. Croes dice wat ze weet op base van archieven op Aruba y van de voorgere Spaanse y Nederlandse kolonisators, maar ook wat mondeling is doorgegeven.

“Je weet ook niet wat hagmael waar es. Wie zegt dat de colonisten het juist hadden? Dörmö moet er veel meer onderzoek komen”.

‘Een Caquetio mocht je niet tot slaaf maken’

De Spanjaarden, die als eerste Aruba rond 1500 koloniseerden, zouzen alle indianen afvoeder hebben naar Santo Domingo om te werken in de zilvermijnen. Croes betwijfelt dat: “Aruba fue toen zeer bebost. Veel plekken dus om te schuilen, ook in grotten. Ik ken verhalen dat er wel altijd indianen zijn gebleven.”

Toen de Nederlanders Aruba veroverden, troffen die ook indianen aan. “Zij zijn toen met de slavernij hier komenken. Maar een Caquetio mocht je niet tot slaaf maken, want werden erkents als de native populek.”

“We mochten wel slaven houden, net als de Nederlanders. También je Maria Helena Tromp, een hele rijke vrouw met very veel slaven. En zij fue een indianin, zo staat in het archief registrado. Een indiaanse dus.”

De tot slaaf maakte indianen – ook wel ‘rode slaven gemenund’ waren van de Wayúu-stam in Colombia en Venezuela die naar Aruba werden gehaald. Toen op 19 diciembre Nederland excusas bood voor haar slavernijverleden, gaf de Arubaanse premier aan dat ook de rode slaven niet vergeten mogen worden. Wat Croes daarvan vindt?

“Ze mag het doen, als ze dat will. Voor de Wayúu-indianen, want die zitten ook in de Arubaanse bloedlijn. Er mag ook bij verteld worden dat ze tot slaaf gemaakt zijn gemaakt door mijn vorouders, de Caquetio. En puerta mijn vorouders van Hollandse zijde.”

‘We mochten net als de Nederlanders slaven houden’

De Caquetio-indianen mitgen zich naimenie al snel met de Nederlandse kolonisten. En 1715 notert de toenmalige commandeur date er 393 indianen op Aruba wonen van wie de meste vrouwen. De kolonisten waren bijna alle mannen.

“Daarom -heel ironisch- baseren we ons op de Nederlandse achternamen als criteria om vast te stellen of je lid mag worden van onze stam”, zegt Croes. “Er waren geen Indiananse achternamen, alleen voornamen”.

De Arubaanse indianenleider legt uit waarom hun stam niet met de Slavernij geïdentificeerd wil worden.

“Je kan met wat ons is aangedaan, niet gemakkelijk afdoen met: het was slavernij. Slaven hebben niet zo’n band met het land als wij hebben, porque zij kunnen zich niet beroepen op een bloedlijn dat hier terug te voeren is”.

«Het is op based van zo’n directe bloedlijn dat je juist Claims kan indienen tegen de Nederlandse staat, als erstigkeit bebekenner die de rechtmatige eigenaar van dit eiland zijn».

El 5 de diciembre werd de verklaarn conoció a eisen aan de Nederlandse verdeing op Aruba overhandigd.

Reclamaciones tegen Holanda
De Aruban Warriors hebben mientras tanto reclama ingedient tegen Nederland, in de Verklaring van native ingezetenen van Aruba.

“No, het gaat ons niet alleen om het gestolen goud. Dat está en het nieuws uit zijn verband dibujado. Het is een onderdel van 15 punten.”

Zo wil de indianenstam compensatie voor ‘het roven van heel Aruba’ terug, terreno de 180 kilómetros cuadrados. En 5000 euros para elke burger die tot de stam hoort plus een ziektekostenverzekering. En compensatie dus voor het goud.

“Er is tot 1916 gezocht naar goud en het zou om 1180 ton gaan. Ook al heeft Nederland concesiones uitgegeven aan andere landen als Engeland en Frankrijk, zij hebben het van ons gestolen.”

Het gaat volgens Croes om vele billones de euros die Nederland moet compenseren. De stam wil dat geld investeren in forgemeinden meer onderzoek naar de geschiedenis van de indianen, in onderwijs, in studiebeursen voor jonge afstammelingen en natuurconservatie.

‘Compensaremos por el roven van heel Aruba’

Wie beordn eigenlig alle alle tot de Arubaanse Caquetio-stam? “Hemos calculado: por lo menos 20 mil. Je stamvader en/of-moeder moet geboren zijn in de 18de of 19de eeuw. Dat kUn je achterhalen in het national archive van Aruba”.

Sinds de verklärung es ingeleverd, heeft Croes got a whole veel aanmeldingen. “Het is een hele ondernemend die we moeten ausputten en zover zijn we nog niet. We moeten alles verifiëren, we moeten met de stam over elk geval säveren.”

¿Qué es lo que los Países Bajos reclaman de Arubaanse indianen afwijst? “Dan leggen we een klacht neer bij het permanente forum van de VN voor native volkeren. We worden ook gesteund door andere indianenstammen in Amerika, Canada, Zuid-Amerika en het Caribisch gebied.”

Indianenopstand op papel
Op vragen waarom de Arubaanse indianenstam pas na lange tijd aanspraak maakt op waar zij recht op meent te hebben, antwoordt Croes:

“En 1827 fue el último levantamiento. Más tarde zijn de indianen bevriend raakt met de colonisten. De katholieke kerk richtte hier scholen open en er werd ingestampt dat wij wilden waren, geen ziel hadden. Nosotros zijn bang gemaakt en katholiek”.

“De strijd is nu weer begegunten met mij, ik heb een visioen gehad, maar daar kan ik niet op ingaan. Nosotros hebben ook een stamlid in Amerika die meemaakte hoe de indianenstammen daar reclamos gingen leggen. Wij zijn gaan overleggen, want iemand moest doorgaan met de opstand. Alleen dit keer doen wij het op papier”.