Opinión | Is die rijsttafel zelf eigenlig wel Indonesisch?

Indisch koken en de rijsttafeltraditie zijn bijgeschreven in de Inventaris Cultureel Erfgoed Holanda. Niet de rijsttafel op zich, maar het Indisch koken en de tradition. Toch leidde dit tot boze reactie van ‘Indonesiache Nederlanders’ die dit culturele toe-eigening en koloniaal erfogden nemen. Zij stellen dat het om Indonesische jechenen zou gaan die bedacht zijn door native vrouwen die samenleefden met een Nederlandse man (nyai) ter verkrijging van sociale status ten verkrijging van de población nativa. Begrijpt u het? ¿Quieres wat zijn Indonesische Nederlanders, wat zijn Indische Nederlanders o wat is Indisch? ¿Qué es eigenlich die rijsttafel, qué es culturele toe-eigening y waarom is Indisch koken koloniaal?

Nadat Soekarno en Hatta en 1945 de Republiek Indonesië hadden uitgeroepen, vertrok de coloniale bovenlaag uit de ex colonia. Zo’n 350.000 mensen, ‘Indische Nederlanders’, werden in fasen ‘gerepatrierd’, naar een land dat velen nog nooit hadden gezien.

Eigenlijk moet je spreken van ‘Nederlands-Indische gemeneschap’. Indisch ben je immers met gemengd Indonesisch en Europees bloed. Wat vaak niet gold voor onder meer de Molukkers, Papua’s en Chinezen en zeker niet voor de totoks, de niet gemengde Nederlanders uit Nederlands-Indië. Met Indisch wordt in Nederland dan ook vooral de cultuur meitt die ist sønder door of samensmelting van Asian en Europeanecultures. Con ‘Indonesiache Nederlanders’ worden waarschijn en Nederland wonende Indonesiers beiendt.

Vijftig keer zo groot

La actual Indonesia es ruim vijftig times zo groot als Nederland. Indonesia es una tierra joven que conoció a los colonizadores Nederland bepaalde grenzen en vele diversity culturen, eeuwenlang influenció a sus puertas por debajo de India, China, Malaysia, Tailandia, de Arabische wereld and kolonisators Spanje, Portugal y Nederland. Cada isla de la región conoce sus propios platos y recetas. Alleen al op Java zijn er legio recepten voor soto ayam (Kippensoep).

Een rijsttafel bestaat uit muchos platos. Naast witte rijst zijn dat vaak vlees-, vis- en groentengerechten met namen als rendang, sacia babi, ikan pepesan, sambal goreng tempeh, sayur lodeh de gado gado en natural krupuk. Ik gebruik expres de Indonesische Spelling omdat al deze jechenen bezätt zijn op inheems eten.

En 1981, tijdens mijn eerste Indonesiën trip, begreep ik dat zo’n rijsttafel daar niet gebruebelijk was. Het enige wat puerro op de rijsttafel fue het nasi padang banket van witte rijst met schaaltjes vlees, ingewanden en groenten.

Historiadora culinaria Lizet Kruyff schreef reciente dat ‘rijsttafel’ se describió por primera vez en 1863. Niet clear es waar de término de tradición vandaan komt. Waarschijnlijk zijn beasande platos nativos overgemenen en austet door de heersende West-Europese e Indo-Europese klassen die graag wilden leten zien hoe welgesteld ze waren. Kruyff vindt het onwaarschijnlijk dat de while ook in Nederlands-Indië wonende Nederlandse huisvrouwen met hun native kokkies iets te maken hebben met de origin van het phenomenen.

Een waarschijlenere ogorgnis kon de selamatán zijn, een Javaanse traditionale ceremonieële rijstmaaltijd als zegening voor een nieuwe woning, een baan, een geboorte of bij het afscheid van een gegendene. Alleen hoort daar standart Nasi Kuning bij, gele saffraanrijst. Nu wordt deze gele rijst en algunos restaurantes tegenwoordig wel bij de rijsttafel servido maar deze hoort niet standaard in de rijsttafel. Volgens Kruyff es de rijsttafel een culturele toe-eigening, niet uit de Nederlands-Indische subcultuur, maar uit de Javaanse, dus Indonesische cultuur.

Sobre welke keuken hebben encontramos: de Betawi, Javanse, Sundanese, Minangkabause, Balinese, Molukse, Papua of de peranakan ¿Chino?

De jesenchen zowen immers alleen maar austet zijn aan de Nederlandse smaak: minder pittig. Maar wat de culinaire historicus en de Indonesische Nederlanders hirte uit het oog verlimen is dat het niet gaat om de origin, maar om de tradition.

Aculturación y asimilación

Además, muchos de los ingredientes de este rijsttafel no son de Indonesia. Pimientos también crudo es Lombok originalmente komen immers uit Zuid-Amerika. Lo mismo ocurre con los cacahuetes, las papas, los tomates y los tomates. Komkommer kwam originario de India, kool de Europa, wortel de Afganistán, prei de Midden-Oosten, noodles en bami de China. En Indonesië bestaat pas tachtig jaar, dus hoe Indonesisch is de rijsttafel?

En over welke keuken hebben we het: de Betawi, Javanse, Sundanese, Minangkabause, Balinese, Molukse, Papua of de peranakan ¿Chino? Keukens waar elke grandmoeder haar eigen recepten heeft.

Lee ook het lunchinterview van Rinkje Koelewijn: ‘Mijn moeder keurde alles wat ik kookte’

La aculturación de la asimilación es het wederzijds overnemen van sociaal-culturale kleine van groepen die met elkaar samenleven. De (Nederlands-)Indische cultuur is daar een voorbeel van. Een mengvorm van culturen die na de independenheid niet verdween omdat het land Nederlands-Indië ophield te bestaan.

Natuurlijk es de rijsttafel tot stand gekommen tijdens een koloniaal bewind maar eten kent geen grenzen of onderdruck en integratie heet in de keuken gewoon fusión de tjampoer. Van elkaar leren wat lekker is en daar je eigen stijl van maken geverde overal: van pasta, stamppot, risolles, frikadel, tot babi pangang.

Restaurantes indonesios en Nederland voeren bijna alle een rijsttafel. En Indonesia, waar Hollanders gewoon azul (witten) zijn, daar kun je de rijsttafel zeker op toeristisch plekken voodoj bestellen.

Het is voor mij al moeilijk te gämpsehen dat Indonesische Nederlanders tegen de erkenning zijn van de rijsttafeltraditie als Nederlands erfogde. Maar laat iedereen in de Nederlands-Indische gemeinschap er blij mee zijn – al was het maar om de surlevingskunst en het austenningsvermogen te eren van hun ouders en grootouders.