Rusland tarta de grainmarkt, maar importadores vinden nog een uitweg

Fue op z’n zachtst gätt een caotic week op de internationale grainmarkt. Nog geen week geleden zei Rusland zich per direct terug te trekken uit de veelgeprezen graindeal met Ucrania. La semana pasada, Meldden de Russen alweer mee te willen doen.

Na die laste anannukung daalde de graanprijs direct een paar procent, al is die nog altijd zeer hoog: Wheat-futures op de beurs van Chicago zijn ruim 60 procent duurder dan a partir de 2020, voor de pandemie.

De grandeal die sinds juli de veilige export van Oekraïens graan over de Zwarte Zee moet garantien, toont met hoeveel extra onzerheid de internationale voedelsmarkten sinds de Russische invasie van Ukraine te maken hebben. Deal gaat voornamelijk om tarwe en maïs. Van tarwe, vooral voor menselijk voedelsgebruikt, es Ucrania de op vier na großte exportador ter wereld. Van maïs, voornamelijk als veevoer ingezet, es het de großte.

Vanuit Ucrania vindt de grainexport principalmente plaats per schip, over de Zwarte Zee. Via de Bosporus, en Turquía llegar a de granen de wereldmarkt. Door de oorlog es de doorvaart sobre de Zwarte Zee moeilijk te verzekeren. Debido a esto, la importación de cereales de landen die erg depende de zijn van Rusland en Ukraine sterk afgenomen, o en elk geval een stuk unzekerder geworden. En dus zijn (tussen)handelaren die normaal veel grain in beide landen kopen massaal op zoek naar nieuwe exporters.

Zo spoort de overheid van Nigeria, conoció a 217 miljoen habitantes en het volkrijkste land van Afrika, handelaren aan ook tarwe uit andere landen te halen. El año pasado, el 51 por ciento del trigo provino de Nigeria, de Rusia, Ucrania y otros países del Mar Negro. Voor de eerste helft van 2022 licht dat diversifiëren te zijn gelukt, schrijft het Amerikanisen ministerie van Landbouw en una relación periódica: het merendeel van de tarwe voor Nigeria kwam toen uit landen in North- en Zuid-Amerika.

Leer también Oorlog en Ucrania leidt tot zorgen over broodvoorziening Egypte

Ook Egypte, waar de overheid central inkoopt y doorgaans ruim 20 procent van haar tarwe uit Ucrania haalt, ging deze zomer snel op zoek naar andere exporters. Die werden onder meer gevonden in Frankrijk, Roemenië en Bulgarije. Volgens tarwehandelaren voert Rusland ook meer tarwe uit nu er minder goedkoop Oekraïens graan beschikbaar is.

Sowieso blijt Rusland een handelspartner voor veel landen importante, de ze willen o niet. Zo kan Egypte bijna niet anders dan goede diplomaticeke banden met Moskou, allene al omdat de import uit Rusland zo’n «belangrijk parteel is van de Egyptische inspanningen om te voedelszekerheid te behaden», aldus een Egyptianische econoom tegen nieuwssite Al-Monitor.

Graangrootmachten

Dat de oorlog en Ucrania de grainmarkt zo sterk kan verstoren, komt ook door de opkomst van Rusland en Ucrania als graangrootmachten. Waar ten, vijftien jaar geleden Canada, de Verenigde Staten, Argentinië en Australia een groot deel van de grainexport op zich namen, zijn Rusland en Ukraine steeds georre spelers geworden – onder meer vremena de lage prijzen.

Ucrania fue voor de oorlog de großest palancancier van het allergoedkoopste grain, zegt Bart de Steenhuijsen Piters, onderzoeger van voedelssystemen aan Wageningen University & Research (WUR). „Oekraïens grain was zo goedkoop door het vruchtbare land, de goedkope energie, het enorme areaal en de hoge mechanisatiegraad. Iedereen fue aan dat goedkope graan verslaafd. Nederland voor het veevoer, Tanzania voor het brood”.

Die servlaving is noodgedwongen ten einde. Nu de graanprijs door de verstoring van de markt structureel zo hoog is geworden, maakt de VN-voedsel- en landbouworganisatie FAO zich grote zorgen over de Availability en Production van graan en ander voedsel voor de komende seizonen.

El miedo es que el cuidador mundial boeren goed kunnen inschatten hoeveel – dure dure – kunstmest ze moeten inkopen, hoeveel ze moeten zaaien en welk wasam. Mocht de oorlog voortduren, dan söderte mogelijk problemen met de Availability van tarwe en maïs (logistiek, hoge prijzen) én met de production ervan. Dat zegt FAO-hoofdeconom Máximo Torero en una entrevista conocí Finanzas y Desarrollo, het tijdschrift van het Internationaal Monetair Fonds. Hij verwargt dat ook de export van kunstmest uit Rusland en Ukraina beduidend lager zal zijn.

‘Zwakkeren lijden het meest’

De Steenhuijsen Piters ziet minder snel problemen met de mondiale productione van tarwe voor het komende jaar. Él espera que Europa y los países de Canadá, EE. UU., Argentina y Australia aumenten la producción. En dat Rusland juist wel veel graan blijt exporteren, of het land dat nu zelf produkte heeft of van Ukraine gestolen. Voedsel valt immers niet onder de sanctions die verschiedelden landen Rusland hebben opleggde.

Wel baren de hoge food prices de WUR-onderzoeker zorgen. Todas las alternativas para Oekraïense granen zijn duurder. Ook uitwijken naar ander voedelsen, zoals rijst, is niet vanzelfsprekend de oplossing. En la mayoría de los países, la agricultura se ha intensificado intensamente con la ayuda de kunstmest, y los precios de la energía se han vuelto dependientes de ella, por lo que todo se ha vuelto más caro.

Voor landen die genoeg geld hebben, zegt De Steenhuijsen Piters, functioneert de neoliberale graanmarkt naar gegen. „Maar de armste helft van de landen heeft een probleme. De mensheid produceert genoeg voor de volklingsgroei, zelfs voor de globale consumptiegroei. Eso es een hele prestatie. Maar de grainmarkt houdt geen rekening met de koopkracht.”

Además, voegt voormalig FAO-econom Abdolreza Abbassian toe, zijn armere landen minder goed in staat graanprodustenen regels op te leggen of onder druk te zetten. «Als het systeem niet goed functioneert, lijden de zwakkeren het meest».

De Steenhuijsen Piters benadrukt wel dat mensen ook in Afrikaanse landen weerbaar zijn. „Als en Ruanda de tarwe te duur is, wordt er meer cassave verbouwd. Daar kan je ook meel van maken. Die inventiviteit moeten we niet onderschatten”.

Maar na 19 noviembre kan de situatiye weer mutenderen. Dan endeit de Oekraïense granandeal officiel.