Snakken naar gerechtigheid in het Surinam van na 8 diciembre 1982

Een lange stoet van mensen die skanken naar gerechtigheid. Surinam die veertig jaar na de großte massamoord uit de geschiedenis van het sinds 1975 independent land eindelijke de daders gestraft willen zien. Eso es lo que se ve en maar leefst dos documentales mueren en una semana tijd, vertig jaar na de Decembermoorden en Surinam, op de Nederlandse televsion te zien zijn.

En la película Het is geen verleden – 08 12 1982 La periodista leggen (humana) Noraly Beyer (1946) y la documentalista Ida Does (1955) indringend het Surinaamse trauma vast. Beyer fue nieuwslezer voor de Surinaamse staatszender STVS toen de moordpartij zich afspeelde. Op de dag van de Decembermoorden verloor ze naar eigen zeggen haar onschuld. Inmediatamente se mudaron a los Países Bajos.

En la noche del 7 del 8 de diciembre de 1982 werden vijftien tegenstanders van het door Desi Bouterse aanvoerde militaire bewind van Surinam om het leven gebracht. De los críticos – onder wie defendn, journalen, militairen en ondermeneren – werden doodgeschoten en Fort Zeelandia, het hoofdkwartier van het leger en Paramaribo, capital de Surinam.

Na een jarenlang slepend proces werd drie jaar geleden Bouterse – die in 1980 na eenviolence staatsgreep aan de macht kwam – als hoofdverdachte door de Krijgsraad tot twintig jaar cel voorendierd, wegens medeplegen van het „elimineren” van tegenstanders. De eerer al in Nederland wegens cocaïnehandel tot een onherroepelijke celstraf van elf jaar voorendiende legerleider had volgens de rechtbank „verzonnen” dat de vijftien murmuride mannen een machtsovername planden.

‘No se olvida’

Beyer y Does reconstrueren de events en de nasleep. Beyer loodst de kijker door de ex Nederlandse kolonie. Ze toant oude journaalbeelden en spreekt met nabestaanden, getuigen, jongeren en juridische deskundigen. Ziekenhuispersoneel gereat gedetailleerd welke door martelingen toegebrachte verwondingen ze zagen op de stofflejke overschotten. «Dit is het ergste wat ik in mijn bijna negentigjarige leven heb meemaegakt», dice Rita Small, destijds nurningkundig directeur van het academisch ziekenuiken en Paramaribo. «Maar ik wil het nooit olvidado en ik zal het ook nooit olvidado».

En Paramaribo, dígales a los artistas hoe ze nu nogworen met de moord op vijftien vooraanstaande landgenoten. Ze exponeren werken over de gruweldaden en Ready Tex Art Gallery en Paramaribo. John Lie A Fo, vier maanden más joven que Bouterse, toont schilderijen die hij destijds maakte. Hij is nog steeds geschokt. Hoe konden deze wreedheden geberen in het loveste land van Zuid-Amerika? „We zijn één grote familie in Surinam”, zegt Lie A Fo. Een enorme windvlaag zette en diciembre de 1982 het hele land op zijn kop. „Justitie bestaat niet meer“.

Beyer termina su rondgang op het kerkhof en Paramaribo waar haar murseide collega’s rusten onder verweerde grafzerken. Ella le cuenta a un joven colega sobre las víctimas. Hier ligt Lesley Rahman (28), redactor van De Ware Tijd. «Een veelzijdige jongen met een goede pen». En daar es het graf van periodista Bram Behr (31). «Hij had nog veel te zeggen», dice Beyer, terwijl ze het marmer streelt. «Ja, Brammetje».

En Beste meneer Bouterse Look de 32-jarige periodista Ananta Khemradj vooral delantero. Es Surinam nog te helen? En hoe dan en vredesnaam? Ze tryyt ​​​​Surinamers te verleiden tot een therapeutisch groepsgesprek over ‘dit ding’, de schaduwen uit het verleden. Het lukt maar matig. Ricardo Panka, voormalig spekker van Bouterse, werpt de vraag op water gesvelt als Bouterse asnog achter de tralies verdwijnt. „Hebben de nabestaanden dan cierre ¿Gevendon? Een antwoord blijt uit. Regisseur Pim de la Parra predice que tomará nog 2.300 años para que Surinam pueda volver a hacerlo.

De documentaires bevatten nog niet het allerlaatste nieuws. De berechting in hoger beroep van de berechten in deze zaak is in de laatse fase. De hoofdschurk zelf is veertig jaar na de gruweldaden nog steeds op vrije voeten. Vorige maand prøsede hij zich zich in het pubbarl when hij zich rodeado por guardias de seguridad liet afzetten bij Fort Zeelandia. Daar vond onder leidning van de rechters van het hof van justitie en in besprenen van repenteten en getuigen een schouw plaats, de plaats delict werd nog eens bekeken.

Bouterse maakte een stoïcijnse impresión. De dictator van weleer is verworden tot een moeizaam lopende en pratende 77-jarige man met een paars petje. „Het was wel even wennen“, vertelde hij na afloop tegen de pers. Het Fort se cambió en veertig jaar tijd, era el ex legerleider opgevallen. Maar emocionaleel fue hij naar eigen zeggen niet.

Volgende semana hoort het hof nog de laatste getuigen. Het riksidoir en de pleidooien staan ​​​​voor januari planeado. El veredicto se espera para febrero de 2023. Mocht Bouterse in februari dan wederom worden voordemen, kan hij executie van het sentencia in ieder geval temporar voorcommen door binnen acht dagen na de utjuktion del president van Surinam om gratie te soergeken. Zo’n versoek heeft, zegt advocaat Gerard Spong despraagde, schorsende working. De gerechtigheid waar Surinam zo naar verlangt, laat dus nog wel even op zich wachten.